تنوع گونه ای، پراکنش و فراوانی ماهیان در رودخانة تجن (استان مازندران)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، استادیار پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

2 استادیار پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

3 استادیار پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های داخلی، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی، انزلی، ایران.

چکیده

این پژوهش در راستای یک طرح تحقیقاتی در رودخانه تجن در طی سالهای 1401-1400 به اجرا در آمد. نمونه برداری در 7 ایستگاه مطالعاتی شامل 1) سد انحرافی ساری 2) ماهفروز محله 3) پنبه چوله 4) سوته 5) فرح آباد 6) خروجی سد لاستیکی 7) مصب رودخانه صورت گرفت. هدف از این تحقیق شناسایی، پراکنش و تنوع گونه ای ماهیان و فراوانی آنها در رودخانه تجن می باشد. در مجموع ۲۴۵۴ عدد ماهی مورد بررسی قرار گرفتند که متعلق به ۱۵ خانواده، ۲۳ جنس و ۲۷ گونه شناسایی شدند که شامل خانواده های Acipenseridae، Atherinidae، Clupeidae، Cobitida، Cyprinidae، Gastrosteidae، Gobiidae، Leuciscidae،Mugilidae،Poecillidae ، Percidae، Petromyzonida ، Xenocyprinidae ، Acheilognathidae و Syngnathidae می باشند. در این تحقیق تنوع گونه ای از قسمت بالا دست رودخانه به سمت پایین دست رودخانه افزایش داشت. بر اساس شاخص بریلیون کمترین تنوع گونه ای در ایستگاه پنبه چوله با 415/1 و بیشترین آن در ایستگاه مصب رودخانه با 989/2 بوده است. اختلاف معنی داری از نظر تنوع گونه ای در ایستگاه های مختلف وجود داشت (05/0>p). میانگین شاخص های بریلیون و شانون بدست آمده در بالادست سد لاستیکی کمتر از پایین دست سد بوده است که اثرات سد لاستیکی بر روی جوامع ماهیان را نشان می دهد. نتایج این تحقیق نشان داد که سد انحرافی و سد لاستیکی به منزلة یکی از عوامل فیزیکی و انسان ساخت توانسته است در تنوع گونه‏ای ماهیان بالادست و پایین دست رودخانه تأثیر بگذارد بنابراین احیای رودخانه بمنظور بازسازی ذخایر ماهیان رودکوچ ضروری می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Fish species diversity, distribution and abundance in the Tajen river (Mazandaran province)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Afraei Bandpei 1
  • Mehdi Naderi Jelodar 2
  • Keyvan Abbasi 3
  • Abolghasem Roohi 2
1 Corresponding Author, Assistant Prof., Caspian Sea Ecology Research Center, Iranian Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Sari, Iran
2 Assistant Prof., Caspian Sea Ecology Research Center, Iranian Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Sari, Iran.
3 Assistant Prof., Inland Water Aquaculture Research Center, Iranian Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Anzali, Iran
چکیده [English]

This research is a part of the studies that have been carried out in line with a research plan in Tajen river since 2020-2021. Sampling was done in 7 study stations, including 1) Sari diversion dam, 2) Mahfroz Mehaleh 3) Panbeh Chole 4) Soteh 5) Farah Abad 6) after dam outlet 7) river estuary. The purpose of this research is to investigate the identification, distribution and diversity of fish species and their abundance in different sampling stations. A total of 2,454 fish were examined, belonging to 15 families, 25 genera and 28 species were identified, which include the families Acipenseridae, Atherinidae, Clupeidae, Cobitida, Cyprinidae, Gastrosteidae, Gobiidae, Leuciscidae, Mugilidae, Poecillidae, Percidae, Petromyzonida, Xenocyprididae, Acheilognathidae and Syngnathidae. The largest diversity of species belongs to the Leuciscidae. In this research, the species diversity increased from the upstream to the downstream of the river. According to the Brillion,s index (BI), the lowest BI was in station 3 with 1.415 and the highest in station 7 with 2.989. There was a significant difference in terms of BI in different stations (p<0.05). The average Brillion and Shannon indices obtained in the upstream of the rubber dam were much lower than the downstream of the rubber dam, which shows the effects of the dams on fish communities. The results of this research showed that the diversion dam and the rubber dam as one of the physical and man-made factors have been able to affect the diversity of fish species upstream and downstream of the river, so river restoration is necessary in order to restore anadromous fish stocks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fishes
  • diversity index
  • distribution
  • Tajen River
  • Mazandaran

مراجع

1.Afraei Bandpei, M. A. (2023). Investigating the ecological status of Nesarud and Khairud rivers in order to place shale. Webinar speech on the occasion World River Protection Day, 14 Mar. CSERC. [In Persian]
2.Afraei Bandpei, M. A., Rohi, A., Naderi Jelodar, M., & Abbasi, K. (2023). Investigating the status of fishes in Tajen river (Mazandaran province). The 10th National Conference and the 2nd International Conference of Ichology of Iran. May 19-20, 1402. Islamic Azad University of Babol. (Oral speech). [In Persian]
3.Naderi Jolodar, M., & Abdoli, A. (1994). Atlas of fishes of the southern basin of the Caspian Sea. Publications of Iran Fisheries Research Institute. 100 p. [In Persian]
4.Rahmani, H., Khalili, K., & Anvari Far, H. (2013). Biodiversity of fishes in Tajen Sari river (Mazandaran province). Shilat Publication, Iran's Natural Resources Magazin. 8 p. [In Persian]
5.Chang, M. S., Lin, Y. S., & Chaung, L. C. (1999). Effect of dams on fish assemblages of the Tachia River, Taiwan. Acta Zool. Taiwan, 10, 77-90.
6.Tilman, D. (1999). The ecological consequences of changes in biodiversity: a search for general principles. Ecology, 80, 1455-74.
7.Rahel, F. J., & Hubert, W. A. (1991). Fish assemblages and habitat gradients in a rocky mountaingreat stream: biotic zonation and additive patterns of community change. Transaction of the American Fisheries Society. 120, 319-332.
8.Sheldon, A. L. (1968). Species diversity and longitudinal succession in stream Fishes. Ecology of Journal. 49, 193-198.
9.Berg, L. S. (1949). Freshwater fishes of the U.S.S.R and adjacent countries Israel program for scientific translation jerusalem (1962-1965). 3 Vol.
10.Bagenal, T. (1978). Methods for assessment of fish production in fresh water, 3rd edn. Oxford, London, Edinburgh and Melbourne, p. 365.
11.Nelson, J. S. (2006). Fishes of the world, 2nd edition. A wiley interscience publication. U.S.A. 523 p.
12.Zarei, F., Esmaeili, H. R., Kovacic, M., Schliewen, U. K., & Abbasi, K. (2022). Ponticola hircaniaensis sp. nov., a
new and critically endangered gobiid species (Teleostei: Gobiidae) from the southern Caspian Sea basin. Zootaxa. 5154 (4), 401-430.
13.Esmaeili, H. R., Sayyadzadeh, G., Egdari, S., & Abbasi, K. (2018). Checklist of freshwater fishes of Iran. Fish Taxa, 3 (3), 1-95.
14.Ludwig, J., & Reynolds, J. F. (1988). Statistical ecology: a primer on methods and computing. A Niley-Interscience Publication, America. 337 p.
15.Pielou, E. C. (1974). Population and communities› ecology: principles and methods. London, Gordon a Breach Sciences, 424 p.
16.Krebs, C. J. (2014). Species diversity measures. https://www.zoology.ubc.ca/ ~krebs/downloads/krebs_chapter_13_2017.pdf.
17.Muchlisin, Z. A., & Siti Azizah, M. N. (2009). Diversity and distribution of freshwater fishes in Aceh water, Northerrn-Sumatra, Indonesia. International Journal of Zoological Research, 5 (2), 62-79.
18.Bluman, A. G. (1997). Elementary Statistics: A Step by Step Approach (3rd ed), Boston: WCB/McGraw-Hill.
19.Coad, B. W. (1995). The fresh water fishes of Iran. The academy of science of the Czech Republic Brno, 64 p.
20.Abdoli, A., & Naderi, M. (2008). Fish biodiversity in the southern Caspian Sea. Abzian publication, 377 p. [In Persian]
21.Laloei. (1999). How sturgeons migrate to Tajen and Gorganrud rivers. Scientific Journal of Iranian Fisheries. 16 p.
22.Majnonian, H. (1999). Protection of rivers (biophysical characteristics, habitat values and exploitation criteria). Environmental Protection Organization. 128 p. [In Persian]
23.Foltz, J. W. (1982). Fish species diversity and abundance in relation to stream habitat characteristics. Proc. Annu. Conf. Southeast. Assoc. Fish and Wild. Agencies. 36, 305-311.
24.Naderi, M., Roohi, A., & Parafkande, F. (2016). The importance of the Tajen River in the protection of fish species in the southern basin of the Caspian Sea. Journal of Aquatic Caspian Sea. 10 p. [In Persian]
25.Eigdari, S., Mouludi, A., Esmaeli, H. R., Sayyadzadeh, H., & Nasri, M. (2022). Freshwater lamprey and fishes of Iran; a revised and updated annotated checklist- 2022. Turkish Journal of Zoology:
Vol. 46: No. 6, Article 6. https:// doi.org/10.55730/1300-0179.3104.
26.Afraei Bandpei, M. A., Nasrolahzade, H., Ramin, M., Bageri, S., & Esmaeili, R. (2017). The survey of distribution and species diversity of fish in the Haraz River. Journal of Aquatic Caspian Sea. 3, 43-54. [In Persian]
مجله بهره برداری و پرورش آبزیان
دوره 13، شماره 3
مهر 1403
صفحه 13-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار