ارزیابی لزوم احداث سازه ماهی رو در طراحی تاسیسات سد و قفل کشتیرانی مارد (آبادان) در مسیر مهاجرت تولیدمثلی ماهی صبور (Tenualosa ilisha)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

چکیده

این مطالعه برای بررسی حضور و عبور ماهیان بالاروی دریایی در بالادست رودخانه کارون به منظور بررسی لزوم احداث مسیر عبور ماهی در سازه سد مارد انجام گردید. نمونه‌برداری از ماهیان رودخانه با استفاده از تور گوش‌گیر و با کمک صیادان محلی منطقه از بهمن ماه 1397 تا خرداد ماه 1398 انجام شد. از میان گونه های مختلف ماهی در منطقه مورد مطالعه، فقط ماهی صبور از لحاظ فیزیولوژیکی به حضور در طول رودخانه های بهمنشیر، اروند‌رود و کارون از مصب تا بالادست نیاز دارد. با توجه به میزان تاثیرگذاری زیاد ماهی صبور (T. ilisha) در معیشت و نیز حفظ سلامت غذایی بخش بزرگی از ساکنین محلی -بومی حاشیه این رودخانه‌ها، حفظ ذخایر این ماهی و نیز حفظ ساختار رودخانه‌ها در جهت حمایت از مهاجرت تولیدمثلی آن از دیدگاه اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی منطقه حائز اهمیت بسیاری است. بنابراین نویسندگان احداث مسیرماهی رو را برای سازه سد و قفل کشتیرانی مارد آبادان کاملاً ضروری ارزیابی می نمایند. براساس طرح آماده شده برای سازه سد و قفل کشتیرانی مارد آبادان، به نظر می رسد خود سازه سد دارای بخش هایی است که می تواند به عنوان مسیر ماهی رو مورد استفاده قرار گیرد. در شرایط نرمالِ رژیم آبی دریچه‌های کناری قفل کشتیرانی مارد با دارا بودن سطح آب آزاد در طول سال می‌توانند حجم کافی آب را برای ایجاد جریان سطحی با سرعت کافی برای ماهی‌های صبور مهیا کرده و با تحریک این ماهی‌ها به شنا کردن، به عنوان مسیرهای ماهی‌رو برای ماهی صبور در محل احداث سد مارد عمل نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Necessity of Fishway Structures in the Design of Mared Dam and Shipping Locks (Abadan) on the Reproductive Migration Path of Tenualosa ilisha

نویسنده [English]

  • Mahsa Haghi
Assistant Prof., Dept. of Fisheries, Faculty of Marine Natural Resources, Khorramshahr University of Marine Science and Technology, Khorramshahr, Iran
چکیده [English]

This study was conducted to investigate the presence and passage of marine upstream fish in the up-water of Karun River in order to investigate the necessity of constructing a fish passage in the Mard dam structure. In Bahmanshir and Arvandrud Rivers the only and most important marine migratory fish that needs to migrate and presence at up-waters for reproduction and offspring survival is T. ilisha. River fish sampling was done using gill net and local fisher man. Among different reported fish, from physiological point of view, only T. ilisha needs to presence along the Bahmanshir, Arvandrud and Karun rivers from the estuary to upstream. Given the high impact of T. ilisha on livelihoods and the preservation of nutritional health of a large number of local and indigenous inhabitants of these rivers, the conservation of these fish stocks as well as the maintenance of river structures to support its reproductive migration from ecological, social and economic perspective of the region is very important. Thus, the authors consider the construction of a fish way as essential for the dam and shipping lock of the Mared structure. Based on the design prepared for the dam and Shipping Lock of the Mard structure, it appears that the dam structure itself have some parts that can be used as fish paths. Under normal conditions of water regime, during the year, side valves in the shipping lock with open water sea level could provide enough volume and velocity of water to stimulate swimming in T. ilisha as fishing path in Mared dam structure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Karun River
  • Shad fish
  • shipping lock
  • reproductive migration
  • survival

مراجع

Al-Dubakel, A.Y. 2011. Commercial fishing and marketing of Hilsa River Shad Tenualosa ilisha (Hamilton-Buchanon; 1822) in Basrah-Southern Iraq. Emirates J. Food Agricul.23: 2. 178-186.
Al-Hassan, L.A.L. 1999. Shad of the Shatt Al-Arab River in Iraq. Shad J.4: 2. 1-4.
Almukhtar, M.A., Jasim, W., and Mutlak, F. 2016. Reproductive Biology ofHilsa Shad Tenualosa ilisha (Teleostei: Clupeidae) During Spawning Migration in the Shatt Al Arab River and Southern Al Hammar Marsh, Basra, Iraq. J. Fish. Aquacul. Sci. 11: 1. 43-55.
Beverton, R.J.H., and Holt, S. 1993.On the Dynamics of Exploited Fish Populations. Chapman & Hall. 535p.
Bhaumik, U., and Sharma, A.P. 2011. The fishery of Indian Shad (Tenualosa ilisha) in the Bhagirathi-Hooghly river system. Fishing Chimes. 31: 8. 21-27.
Bhaumik, U. 2015. Migration of Hilsa Shad in the Indo-Pacific Region – A Review. Inter. J. Curr. Res. Acad. Rev.3: 11. 139-155.
Carpenter, K.E., and Niem, V.H. 1999. FAO Species Identification Guide for Fishery Purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific Volume 3: Batoid fishes, chimaeras and bony fishes part 1 (Elopidae to Linophrynidae). Food and agriculture organization of the United Nations, Rome.
Coad, B. 1997. Shad in Iranian waters. Shad J. 2: 4. 4-8.
FAO (Food and Agricultural Organization). 1964. Manual of Methods for Fish Stock Assessment - Part 1. Fish Population Analysis. FAO, Rome, 40p.
FAO (Food and Agricultural Organization). 2002. Fish passes – Design, dimensions and monitoring,Rome. 30p.
FAO (Food and Agricultural Organization) 2017. Fish Stat J Database, FAO, Rome, http://www.fao.org/ fishery/statistics/ software/fishstatj/ en. (accessed August 2019).
Ghofleh Maramazi, J. 1994. Biologic investigation of Tenualosa ilisha with emphasis on morphometric growth characters, feeding and evolution stages of gonads in Bahmanshir river in migration time. Tarbiat Modares University. 156p.
Ghofleh Maramazi, J. 1995. Biologic investigation of Tenualosa ilisha(Part 1). Iranian fisheries science research institute. 168p.
Hossain, M.S., Sharifuzzaman, S.M.,Rouf, M.A., Pomeroy, R.S., Hossain, Md.D., Chowdhury, S.R., and Uddin, Sh.A. 2018. Tropical hilsa shad (Tenualosa ilisha): Biology, fisheryand management. Fish and Fisheries.20: 1. 44-65.
Koochaknejad, E. 2015. Migration pattern and population structure of Tenualosa ilisha in the north-west of Persian Gulf based on morphology and otolith microchemistry (Sr:Ca). Khorramshahr university of marine science and technology. 240p.
Larinier, M., and Travade, F. 2002. The design of fishways for shad. Bulletin français de la pêche et de la pisciculture. 346: 135-146.
Mohamed, A.R.M., Hussein, S.A., and Lazem, L.F. 2013. Spatiotemporal Variability of Fish Assemblage in the Shatt Al-Arab River, Iraq. Basrah J. Agric. Sci. 26: 1. 34-95.
Mohammadi, Gh.H., Ansari, H., Mayahi, Y., Alavi, I., Moghamesi, S., and Ufipour, M. 2009. Population dynamics of Tenualusa ilisha in Khuzestan province coasts. Iranian fisheries science research institute. 168p.
Mohammadi, Gh.H., Ansari, H., Mayahi, Y., Alavi, I., Moghamesi, S., and Ufipour, M. 2010. Species monitoring of Tenualusa ilisha, liza abu, Otholites ruber and shrimps. Khuzestan fisheries office. 201p.
Obeydi Neysi, L. 2013. Fish biodiversity in Bahmanshir river in a complete tidal cycle focusing on feeding habits of dominant species. Khorramshahr university of marine science and technology. 178p.
Roomiani, L., Sotudeh, A.M., and Mofrad, R.H. 2014. Reproductive biology of hilsa shad (Tenualosa ilisha) in coastal waters of the Northwest of Persian Gulf. Iran. J. Fish. Sci. 13: 1. 201-215.
Travade, F., Larinier, M., Trivellato,D., and Dartiguelongue, J. 1992. Conception d’un ascenseur à poissons adapté à l’alose (Alosa alosa) sur un grand cours d’eau: l’ascenseur à poissons de Golfech sur la Garonne (Design of a fish lift adapted for
Allis shad (Alosa alosa) on a large watercourse: the fish lift at Golfech on the Garonne). Hydroécol Appliqueé.4: 1. 91-119.
مجله بهره برداری و پرورش آبزیان
دوره 9، شماره 4
دی 1399
صفحه 63-76

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار