استفاده از ترکیب جمعیت و الگوی پراکنش بی مهرگان کفزی، به منظور ارزیابی زیستی و پایش کیفیت آب رودخانه شاهرود (استان قزوین)

نویسندگان

1 دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان

2 دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه گیلان

3 عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان رشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران

چکیده

ارزیابی زیستی منابع آب با استفاده از بی مهرگان کفزی یکی از مناسب ترین و مرقوم به صرفه ترین روش های مطالعات اثرات انسانی بر پیکره ی اکوسیستم آبی است. در مطالعه حاضر، به منظور ارزیابی زیستی رودخانه شاهرود (استان قزوین) ترکیب جمعیت بزرگ بی مهرگان کفزی این رودخانه بررسی شد. جهت نمونه برداری از کفزیان، 8 ایستگاه تعیین شد و نمونه گیری ، به صورت فصلی و با استفاده از نمونه بردار سوربر با سه تکرار در هر ایستگاه و به مدت یک سال به انجام رسید. نمونه های استحصالی در محلول فرمالین 4% فیکس و جهت شناسایی و شمارش به آزمایشگاه منتقل شدند. در مجموع تعداد 11636 نمونه از موجودات کفزی شناسایی شدند که شامل 32 جنس از 31 خانواده ، 9 راسته، 5 رده و 4 شاخه بودند. از مهمترین این کفزیان به ترتیب فراوانی میتوان به Trichoptera (27/42%)، Diptera (77/23%) ، Ephemeroptera (64/16%) و Pelecoptera (74/11%) اشاره کرد. از ایستگاه های بالادست به طرف پایین دست؛ مقادیر شاخص های زیستی _ جمعیتی و فراوانی ارگانیزم های حساس کاهش و فراوانی ارگانیزم های مقاوم افزایش یافت. شاخص زیستی BMWP/ASPT در ایستگاه 4 (06/7) بیشترین و در ایستگاه 8 (51/3) کمترین مقدار را داشت به گونه ای که در ایستگاه های 2 و 8 که به ترتیب فاضلاب های مزارع کشاورزی و شهری - صنعتی را دریافت میکردند کیفیت آب تنزل یافت. بر اساس میانگین سالانه شاخص زیستی BMWP/ASPT (51/5) کیفیت کلی آب در رودخانه شاهرود در طبقه آب های با آلودگی اندک قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Use of Benthic invertebrates population structure and distribution pattern for biological monitoring and water quality assessment in Sharhrud River (Qazvin province)

نویسنده [English]

  • abbas mahmoudifard 1
1
2
3
چکیده [English]

Biological monitoring using benthic organisms is one of the best and the most inexpensive methods for anthropogenic activities evaluation in aquatic ecosystems. The purpose of Present investigation was biological monitoring of Shahrud river that was performed in the Qazvin province using by macro benthic invertebrates population. In the present investigation macro benthic invertebrate samples were collected by Surber sampler at 8 sampling stations with 3 replicates in each station for a period of one year. The collected samples were preserved in 4% formalin solution and transported to the laboratory for identification and counting. About 11636 individuals of benthic organisms were identified consist of 32 genera from 31 families, 9 orders, 5 classes and 4 phylum. The most important of Benthic organisms were included Trichoptera (42.27%), Diptera (23.77%), Ephemeroptera (16.64%) and Pelecoptera (11.74%) according to abundance. From upstream to downstream population- biological indices values and abundances of sensitive organisms decreased in the other hand abundances of resistant organisms increased. The lowest and highest values of BMWP/ASPT were 7.06 and 3.51 for station 4 and 8 respectively. Evaluation of indicators revealed less water quality at stations 2 and 8 that received agricultural , industrial and residential sewages respectively. Based on BMWP/ASPT annual average value (5.51) shahrud water quality classified on low polluted level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Benthic invertebrates
  • Population- biological indices
  • Population structure
  • Shahrud river
  • Water quality